Eigenschap:Van
Uit Tijdbalk Amersfoort
Dit is een eigenschap van type date.
A
Agrarische, rurale samenleving; voor 777 geen geschreven bronnen bekend over Amersfoort; aantal bewoners in de streek van Amersfoort in de 8e eeuw (en daarvoor) is onbekend +
0700 +
G
R
G
O
0777 +
I
"
A
Agrarische, rurale samenleving; aantal bewoners in de streek van Amersfoort in de 9e eeuw is onbekend +
0800 +
O
Omstreeks die tijd naam Flehite/Flethite als gouw bekend (oostelijk deel huidige provincie Utrecht) +
0800 +
8
I
V
Verdrag van Verdun; het Frankische Rijk valt uiteen; "Nederland" bij het Middenrijk onder Lotharius I +
0843 +
A
Agrarische, rurale samenleving; aantal bewoners in de streek van Amersfoort in de 10e eeuw is onbekend +
0900 +
M
9
L
Lotharingen, inclusief "Nederland", bij het Duitse Rijk gevoegd (door de Duitse Koning Hendrik I, bijgenaamd de Vogelaar) +
0925 +
K
A
Agrarische, rurale samenleving; aantal bewoners in de streek van Amersfoort in de 11e eeuw is onbekend +
1000 +
1
A
1025 +
V
H
Hohorst naar Utrecht verplaatst door Bisschop Bernold (Bernulfus); aldaar Paulusabdij; Heiligenberg bleef als proosdij +
1050 +
B
P
Prestedelijke ontwikkeling rond het (de) bisschoppelijke hof(stede); aantal bewoners in de streek van Amersfoort in de 12e eeuw is onbekend +
1100 +
B
I
1
C
U
Uit oorkonde blijkt dat voor bewoners van Amersfoort en Hoevelaken, hun parochiekerk in Oud-Leusden stond +
1132 +
O
B
S
Stedelijke ontwikkeling; in 1259 stadsrecht, met bijkomende privileges; ca. 1000 inwoners aan het einde van de 13e eeuw (schatting) +
1200 +
B
K
S
1
I
In oorkonde: curtis episcopalis (bisschoppelijk hof); hof voortgekomen uit schoutambt (bekend sinds 1132) +
1203 +
O
J
R
B
S
Sint Olofsdag: Bisschop van Utrecht, Hendrik van Vianden, verleent stadsrechten; Amersfoort vanaf die dag een stad +
juni 12, 1259 +
W
O
Oudste oorkonde waarin gesproken van stadszegel (zonder aanhangend zegel); exemplaar van 1333 met zegel +
1265 +
I
In oorkonde is de Sint Joriskerk al een parochiekerk als afscheiding van parochiekerk in (Oud) Leusden +
1265 +
D
O
D
A
D
B
E
G
Graven Spui en Nieuwe Eem; Weverssingel was natuurlijke waterloop; (deel) Zuidsingel en Westsingel gegraven +
1300 +
S
1300 +
H
Haven Grote en Kleine Koppel i.p.v. Havik; na graven Spui, bouw Koppelpoort en Sint Aegtenklooster +
1300 +
1
B
november 21, 1300 +
O
B
O
D
1331 +
V
O
Oudste oorkonde, met aanhangend zegel, waarin gesproken van stadszegel; exemplaar van 1265, zonder zegel +
1333 +
E
B
Bisschop Jan van Diest verbond een Kapittel aan Sint Joriskerk; status wordt Kapittelkerk (10 Kanunniken) +
1337 +
I
K
G
april 13, 1340 +
O
B
O
S
P
O
Oudste vermelding Breulstraat (Broyel is laaggelegen moerassig land); loopt van Vismarkt tot Varkensmarkt +
1361 +
A
G
O
1374 +
H
S
V
H
G
1380 +
O
Oudste vermelding naam Teut (Tote, Tuyt of Teutstraat); straat loopt als "puntzak" uit naar Bloemendalsestraat +
1381 +
T
E
K
Kapel voor wereldlijke personen aanwezig op de plaats van het latere Sint Jansklooster (thans Beestenmarkt) +
1388 +
O
S
Stichting Onze Lieve Vrouwekapel (ook bekend als Sint Joostenkapel) door de Lieve-Vrouwebroederschap +
1390 +
O
S
B
O
E
P
1397 +
B
D
N
M
1400 +
H
1
1400 - 1500: economische bloei; stagnatie lijkt in de 15e eeuw reeds aanwezig; ca. 4000 inwoners aan het einde van de 15e eeuw (schatting) +
1400 +
O
L
O
B
Bouw Sint Aegtenkapel; dubbelkapel (in 1463); leken beneden, kloosterlingen boven bij gelijktijdige bijwoning dienst +
1408 +
I
G
O
E
T
O
Oudste vermelding Vijver en Twystraat, een verdwenen straat tussen Vijver en Havik (of Achter Oude Raadhuis) +
1416 +
S
O
H
1420 +
D
Z
O
A
E
O
S
Stad belegerd door Philips van Bourgondië (de Goede); drie bestormingen, waarna ontzet door Utrecht +
1427 +
H
P
O
P
1438 +
B
Baarn helpt met voltooiing bouw van de tweede muur, lengte 70 m; daardoor recht op toegang tot stad bij nood +
1443 +
G
1444 +
V
Vondst Mariabeeldje aanleiding vergroting Onze Lieve Vrouwekapel en bouw van de Onze Lieve Vrouwetoren +
1444 +
K
Kapel in de Kamp (later Beestenmarkt) voor seculieren, uitgebouwd tot klooster door de broeders van Sint Jan +
1444 +
G
Gemeentelijke verordening vuilnis naar midden van de Hof te vegen, waar een paal stond als markering +
1445 +
E
B
U
B
U
O
Opvolgingsstrijd Bisschoppen, Amersfoort koos voor David van Bourgondië en niet voor Gijsbert van Brederode +
1455 +
P
1455 +
"
"die van Utrecht" belegeren de stad (n.a.l.v. conflict over opvolging Bisschop Rudolf van Diepholt) +
1457 +
S
B
1457 +
A
D
O
P
1467 +
F
D
1473 +
O
F
C
O
I
O
september 22, 1481 +
B
Bisschop David van Bourgondië verdreven uit Utrecht, gevangen in gedeelte van Fransicanenklooster, latere Doelen +
1483 +
U
1488 +
B
N
Naam 't Sluisje vermeld, als nog niet overkluisde doorgang tussen Weverssingel en Havik (thans Muurhuizen nr. 199) +
1492 +
P
1493 +
S
E
O
E
S
1
V
B
Besluit stadsregering om de strook (nieuwe) grond van de gedempte binnenste van de twee grachten, te verkopen +
1501 +
R
H
P
S
1520 +
K
P
1525 +
K
Karel V verstevigt centraal gezag en dwingt Bisschop Hendrik II van Beieren tot alleen geestelijke zaken +
1528 +
M
D
B
M
O
S
M
S
Stadhuisactiviteiten geconcentreerd op de Hof (betreft nieuwbouw van de zetel van de schepenbank, het gerecht) +
1536 +
L
W
M
1543 +
S
1543 +
K
Karel V ontneemt de stad een aantal voorrechten i.v.m. gemak waarmee Maarten van Rossum binnen viel +
1544 +
O
Overdracht opstallen en grond door Celzusteren aan kloosterlingen van "Mariënhof" uit de Birkt bij Soest +
1547 +
C
J
september 14, 1547 +
F
S
G
Gilbert van Schoonbeke krijgt octrooi van Karel V voor graven van kanaal van Amersfoort naar de Emmikhuizerberg +
1550 +
E
O
P
1553 +
E
1554 +
Eem (uit)gegraven van Koppelpoort tot de Melm; voordien overlading van vracht op/van kleine schepen bij de Melm +
1555 +
S
M
V
A
M
Met de bul "Super Universas" voorzag paus Paulus IV in een nieuwe bisschoppelijke indeling van de Nederlanden +
1559 +
S
A
S
P
1565 +
Pieter Both geboren in Amersfoort († 1615), eerste Gouverneur-Generaal van Nederlands Indië (1610-1614) +
1568 +
S
O
D
G
Geuzen bezetten tijdelijk de stad, plundering kerken en beeldenstorm; daarna stad katholiek en aanvaarding Filips II +
1572 +
S
Stichting gasthuis in de Langestraat uit nalatenschap van Wouter, Heer van Blokland en zijn vrouw Johanna Piek +
1573 +
"
"Bollenburgh" door de stad aangekocht, wordt Stads lint- en spinhuis, opgeheven in 1642; thans Muurhuizen nr. 19 +
1575 +
U
Unie van Utrecht, een verbond van de voornaamste noordelijke gewesten in de strijd tegen Filips II +
1579 +
R
E
1579 +
V
S
Stad neemt Observantenklooster over; deel oefenplaats schutterij (Doelen) rest o.a. stadsgeneesheer en glasblazerij +
1579 +
O
S
Sint Joriskerk komt aan de gereformeerden; College van Regenten beheert namens de stad gebouw en financiën +
maart 15, 1580 +
"
"Plakkaat van Verlatinge", afzwering van Filips II door de Staten Generaal der opstandige Nederlandse gewesten +
1581 +
G
Gregoriaanse tijdrekening wordt ingevoerd; voor die tijd gold (in "Europa") de Juliaanse tijdrekening +
1582 +
B
O
E
1586 +
A
V
Vergraven van singel van de dubbele gracht en start aanleg van drie grote en zeven kleine bastions +
1594 +
A
W
P
1597 +
R
Regionale handelsverkeersfunctie; bloei tabaksnijverheid; verval stadsmuur (diverse poortjes gemaakt om landerijen snel te bereiken); ca. 7000 inwoners in de 17e eeuw (schatting) +
1600 +
G
S
Stad werd voorzien van enkele bastions (restanten: Achter Davidshof en joodse begraafplaats Bloemendalsestraat) +
1600 +
1
S
1
S
1600 +
N
1601 +
L
B
V
D
S
T
D
P
D
P
1623 +
J
S
A
Amersfoort door keizerlijke troepen belegerd en ingenomen door Graaf Montecuccoli; stad weer enkele dagen rooms +
1629 +
S
O
Ontstaan 't Zand; deel Singel (Varkenssingel of Sint Aegtensingel, gegraven bij bouw eerste muur), gedempt +
1630 +
S
P
1634 +
N
R
5
P
1640 +
M
V
H
V
Verbetering aan het uurwerk van de OLV-toren en twee nieuwe wijzers geplaatst aan de nog lege zuid- en noordzijde +
1641 +
L
E
G
O
B
V
B
N
1647 +
S
L
V
R
1649 +
A
B
O
S
D
G
V
P
1655 +
S
V
H
S
Stadsbestuur besluit dat alle aanwonende eigenaren hun houten werven langs stadsgrachten in steen uitvoeren +
1657 +
J
september 13, 1657 +
B
Bouw van de Koningspoort aan het einde van de Coninckstraat, toegang tot hooibergen voor de boeren +
1658 +
1658 +
D
I
J
december 2, 1661 +
P
1663 +
V
L
D
1670 +
F
N
T
D
De Kei wordt begraven onder de Varkensmarkt; de Kei was al genoemd in een staatsstuk (1545) van Karel V +
1674 +
K
Katoendrukkerij opgericht; directie/bedrijfsleiding door de Turk of Armeniër, Louis Celebi; hij krijgt het burgerrecht van Amersfoort +
1678 +
S
Stormvloed bij noordwesterstorm; een of meer doorbraken in de dijken tussen Amersfoort en Coelhorst +
1681 +
O
1685 +
H
B
S
W
I
E
A
1
O
A
Aanleg schotbalksluis (`Gelderse balken`) in de Westelijke Stadsbuitengracht bij de Kleine Koppelpoort +
1714 +
M
T
S
T
Tijdens zgn. "speculatieroes" in Nederland plan om door verbreding Eem, van Utrecht havenstad te maken +
1720 +
D
"
S
februari 8, 1727 +
D
E
O
N
S
januari 1, 1738 +
A
S
Schilder Jacobus van de Gumster in Amersfoort geboren (geboortejaar is waarschijnlijk, overlijden onbekend) +
1740 +
A
Afscheiding van steen op de brug over het Spui bij de Koppelpoort vervangen door een ijzeren afscheiding. +
1744 +
D
Dichter, auteur en patriot Pieter Pypers (Pijpers) in Amersfoort geboren († Amersfoort, 20 juni 1805) +
1748 +
S
M
H
L
S
K
L
S
L
B
A
E
Elleboogkerk, officieel Onze Lieve Vrouwe ten Hemelopneming, ter plaatse van een schuilkerk (statie) gebouwd +
1783 +
O
Oprichting landelijke Maatschappij tot Nut van het Algemeen (Christelijke grondslag, joden mochten geen lid zijn) +
1784 +
S
Staatse militairen rukken de stad binnen om te voorkomen dat de burgers te zeer hun privileges zouden verdedigen +
1785 +
A
B
1787 +
R
P
D
De Franse tijd: Bataafse Republiek 1795-1806, Koninkrijk Holland 1806-1810; Franse bezetting 1806-1813 +
1795 +
C
december 28, 1797 +
A
G
A
(
G
1800 +
1
1800 - 1900: economische stagnatie; afnemend belang van de nijverheid; ca. 8600-19.600 inwoners in de 19e eeuw +
1800 +
B
Besluit tot aanleg bliksembeveiliging op Onze Lieve Vrouwetoren; toren na Franse tijd in bezit van de stad +
1803 +
H
O
A
S
K
Koninkrijk Holland ("vazalstaat" van Frankrijk), onder Lodewijk Napoleon, tot zijn aftreden in 1810 +
1806 +
H
S
Schilder Nicolaas Pieneman in Amersfoort geboren, zoon van schilder Jan Willem Pieneman († 1860 te Amsterdam) +
1809 +
N
T
Tijdens Franse bezetting (1806-1813) verbod afgekondigd tot begraven in kerken, in 1813 verbod ingetrokken +
1811 +
I
P
D
augustus 18, 1811 +
B
oktober 29, 1811 +
S
R
G
N
R
1814 +
G
K
A
1816 +
I
Invoering metriek stelsel (in Frankrijk in 1801); bij Muntwet wordt de gulden verdeeld in 100 centen +
1816 +
W
B
september 11, 1816 +
O
W
E
september 29, 1818 +
B
Bouw van de houten toren op kerk Onze Lieve Vrouwe ten Hemelopneming (Elleboogkerk); kerk vergroot ca. 1850 +
1820 +
A
Arts Dr. Isaac Michael Weyl (1778-1855) eerste joodse (gekozen) lid van gemeenteraad van Amersfoort en in Nederland +
1821 +
S
J
Jan Cock Blomhoff (laatste opperhoofd VOC op kunstmatig eilandje Decima, in baai Nagasaki) koopt Birkhoven +
1824 +
E
T
februari 3, 1825 +
D
S
O
G
B
I
Ideeën om de beken bevaarbaar te maken en realisatie waterverbinding met buitenland, van Rijn naar Zuiderzee +
1829 +
A
W
B
1831 +
F
I
R
B
Bruggetje over Beek bij Kleine Koppel verbreed voor paarden en wagens (poortje gesloopt vanaf 1829) +
1833 +
P
A
Afscheiding, het ontstaan van de Gereformeerde kerken als afscheiding van de Nederlands-hervormde kerk +
1834 +
W
U
H
V
"
I
K
juni 7, 1837 +
H
O
R
O
Onder leiding stadsarchitect Ruitenberg wordt Synagoge vergroot, m.n. rechte oostelijke muur wordt rond gemaakt +
1842 +
A
Aanleg van plantsoenen op plaats stadsmuur, is gereed gekomen met deel tussen Koningspoort en Koppelpoort +
1843 +
S
R
I
G
W
O
R
S
C
februari 2, 1850 +
G
"
P
W
H
Herstel RK-hiërarchie (één Aartsbisdom, vier Bisdommen) door Pius IX; de grondwet van 1848 maakte dat mogelijk +
1853 +
G
A
J
augustus 15, 1853 +
D
H
maart 29, 1855 +
G
O
Ontbinding door Koning Willem III van het sloopverbod (van Koning Willem II) van poorten en wallen uit 1844 +
1856 +
E
Eerste kiesverenigingen in Amersfoortse Courant genoemd: "De Eendracht" en "'t Wapen van Amersfoort" +
1857 +
V
G
september 8, 1857 +
Gasfabriek aan de Kamp voor huis- en straatverlichting, tot 1900; destijds geschreven als "Gazfabriek" +
1859 +
A
S
P
Periode van "van concurrentie naar concentratie": concurrentie spoorwegmaatschappijen m.n. SS, NRS en HIJSM +
1860 +
N
februari 20, 1860 +
A
W
A
Amersfoort opgenomen in het telegraafnet (tijdelijk telegraafkantoor in portierswoning van Utrechtsepoort) +
1861 +
J